واکسن چیست؟

واکسن (گویش ایرانی)(به فرانسوی: vaccin) سوسپانسیونی است از ریزاندامگان‌های کشته یا ضعیف‌شدهٔ ویروس یا باکتری یا پروتئین‌های آنتی‌ژنیک به‌دست‌آمده از آن‌ها که برای پیشگیری یا بهبود یا درمان بیماری‌های عفونی تجویز می‌شود. واکسن معمولاً برای پیشگیری از بیماری‌ها استفاده می‌شود.

نحوه استفاده

واکسن‌ها اغلب تزریقی هستند (عضلانی یا زیرجلدی) و گاه حتی خوراکی (مانند فلج اطفال). اغلب برای ایمنی کامل و دائم در برابر بیماری نیاز به چندبار تزریق یک واکسن می‌باشد. گاه برخی از واکسنها را میتوان همراه هم تزریق کرد مانند واکسن سه گانه ، دوگانه و MMR .

تاریخچه

ادوارد جنر (Edward Jenner)‏ (تولد ۱۷ مه ۱۷۴۹ - مرگ ۲۶ ژانوبه ۱۸۲۳) پزشک انگلیسی اولین کسی بود که کاربرد واقعی واکسیناسیون را کشف کرد.او را پدر ایمنی شناسی می دانند و گفته می شود کار او بیش از هر کس دیگری جان انسان ها را نجات داده است. وی پسری را در برابر بیماری آبلهٔ گاوی واکسینه کرد. این بیماری مانند بیماری آبله ولی کم‌خطرتر از آن است. پس از آنکه جنر میکروب بیماری آبله را به آن پسر تزریق کرد؛ چون واکسن آبلهٔ گاوی در وی مصونیت ایجاد نموده بود، به بیماری آبله مبتلا نگردید.

بیماریهای قابل پیشگیری

معروفترین بیماریهایی که واکسن موثر دارند عبارتند از آبله ، سه گانه (دیفتری ، کزاز ، سیاه سرفه) ، فلج اطفال ، سل ، MMR (سرخک، اوریون و سرخجه) ، هپاتیت بی ، مننژیت مننگوکوکی ، آنفلوآنزا ، تب زرد ، تیفوس و هاری.

منابع

• دکتر نام‌آور، حمید: دکتر ضرابی، محمد جواد. فرهنگ پزشکی دورلند. انتشارات یادواره کتاب.۱۳۸۲